Soalan dan Jawapan:
Jelaskan bagaimana kejadian pergerakan jisim dapat dikawal. [10 markah]
Langkah-langkah mengawal dari berlakunya pergerakan jisim ialah :
Litupan bumi. Penanaman rumput atau pokok di lereng bukit atau gunung boleh mencengkam tanah dari bergerak ke bawah.
Pembinaan tembok. Tembok batu atau konkrit dibina merentasi cerun berupaya menahan sebarang pergerakan puin ke bawah.
Peneresan cerun bukit. Cerun bukit atau gunung yang ditereskan mengikut garis kontur boleh mengurangkan kecuraman cerun dan tarikan graviti terhadap lapisan tanah.
Penyimenan cerun. Tindakan ini dapat menghalang proses penyusupan air ke dalam lapisan tanah. Ini dapat mengelak lapisan tanah menjadi berat serta air bertindak sebagai agen pelincir.
Sistem perparitan. Lereng-lereng bukit atau gunung yang telah diterskan seharusnya dibina sistem perparitan supaya menyalir keluar air dari bertakung di permukaan yang diteres. Takungan air akan menyusup ke dalam tanah dan menggalakkan proses pergerakan jisim.
Kegiatan manusia yang telah mengubah geomorfologi pantai
Kegiatan mengorek pasir iaitu kerja memperdalamkan pinggir sungai atau pantai.
Penyahutanan pokok bakau dan pokok nipah.
Pembinaan hotel di tepi-tepi sungai dan pantai.
Pembinaan petempatan.
Pertanian akuakultur.
Pembinaan jeti dan pelabuhan.
Pembinaan kemudahan infrastruktur seperti sistem pengangkutan jalan raya.
Bagaimanakah aktiviti manusia dapat mempengaruhi proses pemendapan di kawasan pinggir pantai ? [10 markah]
Bagaimanakah aktiviti manusia dapat mempengaruhi proses pemendapan di kawasan pinggir pantai ? [10 markah]
Pelbagai aktiviti manusia boleh mempengaruhi proses pemndapan di pinggir pantai. Pembinaan jeti, jambatan atau pelabuhan di pinggir pantai menghalang aliran arus pesisir pantai, arus laut atau kemaraan ombak. Keadaan ini akan menyebabkan agen-agen tersebut hilang tenaga kinetik lalu terjejas keupayaan mengangkut bahan dan melakukan proses pemendapan. Akhirnya terbentuk pelbagai landskap pemendapan di pinggir pantai.
Pinggir pantai seringkali mengalami serangan ombak dan berlaku hakisan yang serius. Tembok konkrit atau batu, pemasangan cerucuk besi atau konkrit dan longgokan batu dilakukan untuk mengawal hakisan ombak yang kuat ke atas pinggir pantai. Tindakan manusia untuk mengawal proses hakisan ombak pula, menggalakkan proses pemendapan di pinggir pantai. Ini kerana, binaan tersebut menghalang keupayaan ombak menghakis dan sebaliknya menggalakkan proses pemendapan ombak berlaku.
Di sesetengah tempat di kawasan pinggir pantai, langkah pemupukan pinggir pantai dilakukan untuk menguatkan struktur dan menstabilkan pinggir pantai. Pasir dan serpihan batu diangkut dari kawasan lain dan ditimbun di kawasan pinggir pantai tersebut. Penimbunan ini dianggap sebagai penimbunan tetap di kawasan tersebut.
Pinggir pantai yang mempunyai dasar laut yang dalam menggalakkan kemaraan ombak pembinasa dan melakukan proses hakisan di tebing pinggir laut. Pembinaan struktur pemecah dari konkrit batu selari dengan garis pantai di bahagian luar bertujuan mencetekkan dasar laut. Dasar laut yang cetek menyebabkan ombak pecah di luar pantai kerana ombak kehilangan tenaga kinetik. Struktur ini akan menghalang kemaraan ombak dan menggalakkan proses pemendapan.
Sesetengah negara yang memerlukan ruang untuk pembinaan jeti, pelabuhan, petempatan, ruang perniagaan di pinggir pantai telah menyebabkan perlonggokan lapisan batu-bata, pasir dan tanah-tanih. Contohnya Singapura dan Melaka seringkali melakukan tindakan tebusguna di pinggir pantai untuk mengatasi kekurangan daratan. Tambakan ini merupakan pemendapan tetap.
Jelaskan langkah-langkah yang dilaksanakan untuk mengawal kejadian proses hakisan di pinggir pantai. [8markah]
Jelaskan langkah-langkah yang dilaksanakan untuk mengawal kejadian proses hakisan di pinggir pantai. [8markah]
Beberapa langkah boleh diambil untuk mengawal kejadian tindakan hakisan ombak. Penanaman litupan bumi seperti pokok bakau dan pokok rhu boleh mengurangkan keberkesanan tindakan ombak. Litupan bumi di pinggir pantai dapat mencengkam tanah dan pasir. Litupan bumi juga dapat memperlahankan halaju arus ombak yang menghempas ke pantai.
Kawasan pinggir pantai yang terdedah kepada hakisan ombak boleh dikurangkan dengan meletakkan longgokan ketulan batu atau longgokan beg-beg pasir. Longgokan ini bukan sahaja dapat memperlahankan hempasan air laut bahkan dapat melindungi pinggir pantai daripada terhakis.
Satu lagi kaedah yang seringkali digalakkan adalah pemasangan cerucuk besi, konkrit atau pacakan kayu bakau di pinggir pantai yang mengalami hakisan. Pembinaan ini dapat menghalang kemaraan ombak ke pinggir pantai dan menyebabkan pemecahan ombak di luar pinggir pantai. Kegagalan penghempasan ombak di pinggir pantai mengurangkan tindakan hakisan ombak.
Tindakan manusia dengan cara membina benteng atau tembok konkrit atau dari batu bata juga berupaya mengurangkan tindakan ombak di pinggir pantai. Tembok konkrit dapat menghalang ombak mara dan menghempas pinggir pantai. Dengan cara ini, keberkesanan tindakan ombak untuk melakukan proses hakisan dapat dikawal di pinggir pantai.
Posted by smkrantaupanjang at 7:53 PM 0 comments Links to this post
Nyatakan proses-proses geomorfologi yang giat berlaku mengikut peringkat-peringkat sungai. [8 markah]
Nyatakan proses-proses geomorfologi yang giat berlaku mengikut peringkat-peringkat sungai. [8 markah]
Proses-proses geomorfologi yang giat berlaku mengikut peringkat-peringkat sungai ialah:
Peringkat muda/hulu sungai
- jenis hakisan mendalam dan unduran kebelakang
- cara hakisan hidrol
- pergerakan jisim iaitu tebing runtuh dan robohan batu
Peringkat tengah/dewasa sungai
- jenis hakisan melebar
- cara hakisan lagaan dan geselan
- sedikit pemendapan
- pergerakan jisim iaitu tebing runtuh
Peringkat hilir/tua sungai
- jenis hakisan melebar sangat giat
- cara hakisan geselan dan hidrol di likuan sungai
- pemendapan banyak berlaku
- pergerakan jisim iaitu tebing runtuh
Terangkan faktor-faktor yang menyebabkan proses pemendapan di sesuatu sungai.
[8 markah]
Faktor yang mempengaruhi proses pemendapan di sesebuah alur sungai ialah :
Peringkat Sungai
- dasar sungai landai di peringkat hilir sungai
- arus sungai mengalir dengan perlahan dan tenaga kinetik hilang
- keupayaan mengangkut muatan turut hilang muatan turut hilang dan berlaku proses pemendapan
Iklim
- pada musim kemarau isipadu air berkurangan
- isipadu air yang sedikit menyebabkan halaju air turut merosot
- halaju air yang perlahan menyebabkan arus sungai hilang keupayaan mengangkut dan berlaku proses pemendapan.
Halangan di dasar sungai
- batu-batu tongkol menghalang pergerakan dan menyebabkan arus menjadi perlahan. Apabila halaju sungai menjadi perlahan, maka sungai akan memendapkan bahan atau muatan yang dibawa.
- arus sungai yang perlahan akan hilang tenaga kinetik dan menyebabkan berlaku proses pemendapan.
- bentuk muka bumi seperti lubang periuk dan sebarang lekukan memperlahankan pengaliran air dan berlaku proses pemendapan.
Litupan bumi
- di tebing sungai, khususnya di peringkat hilir yang dilitupi pokok kayu bakau.
- Dahan-dahan yang tercondong dan sistem akar menimbul memperlahankan pergerakan air.
- Air yang hilang tenaga kinetik tidak berupaya mengangkut bahan dan berlaku proses pemendapan.
Aktiviti manusia
- pembinaan jeti di tebing sungai, jambatan dan titi yang merentasi sungai akan menghalang pergerakan air.Arus sungai menjadi perlahan dan mengurangkan keupayaan mengangkut muatan sungai yang akhirnya menyebabkan berlaku proses pemendapan.
Terangkan secara ringkas perbezaan antara ombak pembina dengan ombak pembinasa. [5 markah]
Terdapat beberapa perbezaan di antara ombak pembina dengan ombak pembinasa. Perbezaan pertama ialah proses geomorfologi. Ombak pembina, giat melakukan pemendapan di pinggir pantai manakala ombak pembinasa giat melakukan proses hakisan di pinggir pantai. Kedua-dua proses ini telah mewujudkan pelbagai bentuk muka bumi hakisa dan pemendapan di pinggir pantai.
Perbezaan juga sangat nyata dari segi panjang, ketinggian dan kekerapan ombak. Ombak pembina terdiri daripada ombak yang panjang dan ketinggian yang rendah serta kekerapan damparan ombak yang sampai ke pinggir pantai yang rendah iaitu 6 hingga 8 kali seminit sahaja. Ombak pembinasa merupakan ombak yang pendek tetapi tinggi serta kekerapan damparan yang tinggi iaitu 10 hingga 12 kali seminit.
Ombak pembinasa
Perbezaan juga dapat dilihat dari segi kekuatan damparan berbanding unduran ombak. Ombak pembina mempunyai damparan yang kuat di pinggir pantai dan sebaliknya unduran atau basuhan-baliknya lemah. Damparan yang kuat seiring dengan proses pemendapan. Ombak pembinasa pula mempunyai damparan yang lemah dan unduran ombak yang kuat.
Unduran ombak yang kuat bertindak menghakis kawasan pinggir pantai. Perbezaan juga dapat dilihat dari segi kawasan pemecahan ombak di pinggir pantai. Ombak pembina yang biasa akan terbentuk di pinggir pantai yang cetek. Ia akan pecah di luar pinggir pantai apabila ketinggian ombak melebihi kedalaman dasar laut pantai. Ombak pembinasa pula terbentuk di pinggir pantai yang dalam dan pecah di tebing pinggir pantai.
Ombak Pembina
Huraikan keadaan-keadaan yang mempengaruhi kadar luahan sesuatu sungai. [10 markah]
Keadaan-keadaan yang mempegaruhi kadar luahan sesuatu sungai ialah :
Iklim
Jumlah hujan mempengaruhi isipadu air mengalir. Pada musim tengkujuh, hujan yang lebat akan menyebabkan isipadu air sungai bertambah atau dengan kata lain kadar luahan sungai lebih tinggi berbanding musim kemarau.
Peringkat sungai
Luahan sungai atau isipadu air sungai adalah berbeza pada satu peringkat dengan peringkat yang lain. Luahan sungai adalah semakin bertambah dari hulu ke hilir kerana gabungan sungai-sungai cawangan semakin banyak di peringkat hilir.
Aktiviti manusia
Penerokaan hutan bagi tujuan pembalakan mengganggu keupayaan hutan sebagai fungsi tadahan hujan kerana kadar infiltrasi terjejas. Pada waktu hujan kadar luahan sungai sangat tinggi dalam masa yang singkat manakala pada musim kemarau, luahan sungai merosot dengan cepat kerana kekurangan bekalan mata air.
Jenis litupan bumi
Di kawasan hutan semula jadi luahan sungai sentiasa ada dan sentiasa tinggi. Di kawasan hutan buatan manusia seperti kawasan penanaman getah dan kelapa sawit, luahan sungai berkurangan kerana bekalan mata air yang berkurangan.
Urbanisasi
Kadar turapan yang tinggi dalam proses urbanisasi atau perbandaran menyebabkan luahan sungai tinggi semasa hujan lebat kerana kadar air larian permukaan yang banyak. Sebaliknya pada waktu lain iaitu selepas musim hujan, luahan sungai adalah rendah atau sedikit. Kebanyakan luahan sungai disumbangkan oleh manusia.
Bahan pencemar dan punca pencemaran sungai:
Bahan-bahan organik seperti najis binatang yang biasanya terdapat di kawasan pertanian dan sisa kumbahan pula dikeluarkan daripada kilang yang memproses makanan.
Bahan enapan yang tercemar akibat tindakan hakisan tanah, aktiviti pembalakan dan pembukaan tanah-tanah baru.
Logam berat yang dilepaskan daripada kawasan perindustrian.
Sisa toksik yang menjadi sisa kumbahan daripada aktiviti industri dan perladangan.
Sampah sarap yang dibuang dari kawasan perbandaran dan pertanian.
Terangkan proses pembentukan tiga bentuk muka bumi tindakan hakisan sungai.
[12 markah]
Salah satu bentuk muka bumi yang terhasil daripada proses tindakan hakisan sungai ialah air terjun. Ia biasa terdapat di peringkat hulu dan pertengahan sungai. Dasar sungai di peringkat ini sangat curam dan arus sungai mengalir deras. Jenis hakisan menegak sangat berkesan dengan dibantu jenis hakisan seperti lagan, geselan dan hidraul. Factor geologi batuan yang berselang seli antara batuan lembut dan keras secara mendatar mempengaruhi pembentukan air terjun. Proses pembentukkan air terjun dapat ditunjukan melalui rajah di bawah.
Air Terjun
Gaung mempunyai lurah yang sangat dalam juga merupakan satu daripada bentuk muka bumi hasil daripada tindakan hakisan sungai. Hakisan jenis mendalam atau hakisan terhadap dasar sungai berlaku ketika aliran arus deras pada dasar sungai yang sangat curam di peringkat hulu sungai. Batuan homogen jenis lembut seperti batu lempung mudah terbentuknya bentuk muka bumi ini. Rajah di bawah menunjukkan lakaran kasar sebuah gaung.
Gaung
Lubang periuk pula adalah bentuk muka bumi akibat tindakan hakisan sungai yang terbentuk di bahagian pertengahan atau dewasa sungai. Factor batuan sr segi struktur yang lemah seperti rekahan dan lubang mempengaruhi kejadian bentuk muka bumi ini. Had laju arus sungai yang deras berupaya mendalamkan rekahan dan lubang pada dasar batuan. Proses-proses hakisan seperti hidraul, geselan dan lagan mempengaruhi kejadian lubang periuk. Lakaran kasar bentuk muka bumi ini dapat dilihat melalui rajah di bawah.
Lubang Periuk
Jelaskan pengaruh bentuk muka bumi tindakan sungai terhadap kehidupan manusia. [8 markah]
Bentuk-bentuk muka bumi hasil tindakan sungai turut mempengaruhi kegiatan manusia. Air terjun menjadi tarikan kegiatan manusia bagi tujuan riadah dan rekreasi. Kegiatan pelancongan turut berkembang di tempat-tempat ini. Contohnya, Air Terjun Gunung Ledang , Tangkak dan Kota Tinggi, Johor telah menarik ramai pelancong tempatan dan asing.
Bentuk hakisan sungai seperti gaung di peringkat hulu atau pertengahan sungai sesuai bagi pembinaan empangan. Terdapat pelbagai kegunaan empangan seperti pembekalan air bagi tujuan domestic, pertanian dan industri, menjana kuasa elektrik hidro dan mengawal banjir. Contohnya Empangan Kenyir.
Delta sering terbentuk di muara sungai. Ia terbentuk kesan pemendapan muatan sungai. Kawasan delta biasanya mempunyai kadar kesuburan yang tinggi. Ia terdiri daripada tanah jenis lanar dan amat sesuai untuk kegiatan pertanian. Bentuk muka bumi yang rata pula menggalakkan kegiatan petempatan dan pembinaan sistem perhubungan seperti jalan raya dan landasan kereta api.
Tasik ladam yang terbentuk di peringkat hilir sungai sesuai untuk kegiatan rekreasi dan akuakultur. Takungan air boleh menggalakkan pelbagai aktiviti riadah seperti kayak, bot laju dan memancing. Kegiatan menternak ikan dan udang dalam sangkar giat dilakukan. Rajah di bawah menunjukkan rajah delta dan tasik ladam.
Delta
Tasik Ladam
Terangkan bagaimanakah tindakan manusia di sesebuah lembangan saliran boleh menjejaskan kualiti air sungai. [7 markah]
Kehidupan manusia yang semakin memerlukan sumber alam telah menjejaskan kualiti air di sesebuah lembangan saliran. Sering didapati kualiti air di sesuatu sungai terjejas kerana mempunyai nilai BOD (Bio-oksygen demand) yang tinggi. Kegiatan perindustrian kimia sering membebaskan bahan bertoksid seperti logam berat (magnesium dan plumbum) dan bahan kimia ke dalam air sungai. Kegiatan pertanian pula membebaskan bahan kimia seperti racun seranggan dan baja kimia ke dalam air.
Kualiti air dari segi kejernihan juga sering kali terjejas akibat kegiatan perlombongan, pembinaan pertanian dan pembalakan. Kegiatan tersebt akan melonggarkan lapisan tanah-tanih dan menghasilkan banyak sedimen. Air akan menjadi semakin keruh.
Ekologi akuatik dalam air sungai juga turut terjejas dan musnah. Pencemaran air yang disebabkan oleh kegiatan manusia seperti perindustrian, pertanian, penternakan dan sebagainya telah membebaskan pelbagai jenis bahan kimia. Bahan-bahan buangan ini telah mengubah isi kandungan kimia, nilai ph dan suhu air. Perubahan yang melampau boleh membunuh hidupan akuatik flora dan fauna kerana habitatnya telah terjejas.
Kualiti air sungai juga terjejas dari segi warna dan bau air. Pelbagai bahan buangan dari kilang memproses hasil keluaran pertanian (bahan kimia), industri makanan dan minuman (bahan pengawit dan perasa), kegiatan domestik (sampah-sarap), kegiatan penternakan (bahan kimia dan hormone) dan pertanian (racun serangga, racun makhluk perosak dan baja kimia) telah menjejaskan warna dan bau air. Air bertukar menjadi warna hitan, berbau dan bertoksik serta tidak sesuai untuk sebarang kegunaan manusia.
Kehadiran kandungan bakteria yang semakin banyak dalam air sungai juga turut menjejaskan kualiti air. Kegiatan penternakan ayam itik dan khinzir serta pembentungan najis yang tidak terkawal dari kawasan petempatan dan perhotelan sering mencemari air sungai dengan pelbagai jenis bakteria seperti E-colai dan taun. Air sungai seumpama ini bahaya untuk kegunaan manusia.
Terangkan mekanisme kejadian air terjun, tasik ladam dan delta. [10 markah]
Air Terjun
Terdapat di peringkat hulu sungai.
Dasar sungai yang curam menggalakkan hakisan jenis menegak dan hidraul
Faktor geologi seperti struktur batuan yang berselang seli secara mendatar antara keras dan lembut.
Kadar hakisan tinggi di bahagian betu lembut.
Bentuk muka bumi air terjun dapat dilihat melalui gambar rajah di bawah :
Air terjun
Tasik Ladam
· Terbentuk di peringkat hilir sungai di bahagian likuan sungai.
· Kedua-dua proses hakisan dan pemendapan berlaku serentak.
· Hakisan cara hidraul giat di tebing bahagian luar likuan sungai.
· Pemendapan pula berlaku di bahagian dalam likuan sungai.
· Proses hakisan yang berlanjutan menyambung dua bahagian likuan yang mengalami hakisan.
· Bahagian asal likuan dalam akan termendap.
· Bentuk muka bumi Tasik Ladam dapat dilihat seperti gambar rajah di bawah.
Tasik Ladam
Delta
· Terbentuk di Peringkat hilir sungai pada bahagian kuala sungai
· Dasar sungai yang terlalu cetek menyebabkan air sungai kehilangan tenaga kinetik.
· Air mengalir tidak berupaya mengangkut muatan lalu berlaku pemendapan.
No comments:
Post a Comment